Kata Mutiara Bahasa Sunda Kahirupan

30 Kata Mutiara Bahasa Sunda Kahirupan Kolot Baheula

3 Dilihat

SUNDAPEDIA.COM, Sampurasun! Kata-kata mutiara bahasa Sunda kahirupan berarti pandangan hidup orang Sunda tentang kehidupan. Falsafah orang Sunda dari kolot baheula (orang tua zaman dulu) sampai sekarang sebetulnya sama. Tetapi sebagian ajaran Sunda buhun tentang nilai-nilai kehidupan dari kolot ke generasi Z sudah terputus.

Curhat dulu…

Pola hidup orang Sunda terus mengalami perubahan. Saya lahir tahun 80an di perdesaan, menyaksikan dan merasakan detik-detik perubahan tersebut. Tradisi karuhun banyak yang hilang, bahkan tidak dikenal lagi oleh keturunan Sunda masa kini. Misalnya mawakeun, nyambungan ku beas, nguyang, dan lain-lain.

Tidak bisa ‘menyalahkan’ siapa-siapa, karena perubahan mengalir secara alami seiring dengan perkembangan zaman. Pola hidup modern masuk ke daerah-daerah perdesaan melalui televisi dan teknologi informasi. Pengaruhnya sangat kuat. Tungtunan hirup kolot baheula pelan-pelan tergeser oleh tontonan.

Nasib basa Sunda pun sama, sudah banyak kosakata yang tidak dikenal oleh bangsanya. Hal ini disebabkan oleh perubahan perilaku dalam keluarga. Anak-anak baru belajar berkata pun sudah diajak bicara bahasa Indonesia dan bahasa asing.

Orang Sunda BUKAN tidak boleh bicara bahasa Indonesia atau bahasa Inggris. Keduanya sangat penting.

Bahasa Indonesia sebagai bahasa persatuan wajib dikuasai. Bahasa asing pun penting untuk pergaulan internasional. Tetapi orang Sunda jangan sampai lupa terhadap bahasa dan budaya daerah sendiri. Jika basa dan budaya daerah dirawat, maka bangsa kita akan kuat.

“Anu bakal ngadeukeutkeun kana rasa manusa téh lintang ti basana. Moal aya nu leuwih nyaho kana basana lintang ti bangsana.” KH. Asep Sunandar Sunarya.

Kembali ke kata mutiara basa Sunda…

Pandangan hidup orang Sunda itu umumnya tercermin dalam pakeman basa. Kemudian oleh generasi masa kini, kandungannya diraéh lagi menjadi kata-kata bijak.

Berikut ini beberapa contoh kata mutiara basa Sunda keur kahirupan yang penuh makna.

  1. Kadé tinggaleun ibadah. Ulah katungkulkeun teuing ku haliah dunya, loba ogé da moal dibawa.
  2. Sing siger tengah nyiar bekel hirup jeung pibekeleun paeh. Sajaba ti bakal bilatungan teh manusa mah bakal balitungan.
  3. Ulah mopo méméh nanggung, kuméok méméh dipacok.
  4. Tong saomong-omongna lamun lain omongkeuneunnana.
  5. Lalampahan hirup téh kawas nyorang jalan, teu salawasna lempeng jeung datar. Rajeun pungkal péngkol, nanjak, jeung mudun. Lamun hayang salilana datang moal nepi kanu dituju.
  6. Jalma nu hirupna remen dipeureuh ku kapeurih mah sok boga peurah.
  7. Moal aya manusa nu bisa nganjang ka pagéto sabab jodo pati bagja cilaka rusiah Gusti.
  8. Saméméh nyiwit batur téh ciwit heula awak sorangan. Lamun karasa nyeri, tangtu batur ogé moal bina.
  9. Mihapékeun diri téh lain ngahésékeun batur tapi ngajaga tékad, ucap, jeung lampah sangkan teu nimbulkan kasusah.
  10. Kudu daék ngéléhan manéh tapi ulah éléhan.
  11. Hirup mah kumaha pergaulan. Kulit ogé deukeut jeung bedug ditakol, deukeut jeung Qur’an disuhun.
  12. Hirup mah kumaha pepelakan. Melak cabé bakal panén cabé, melak bonténg bakal panén bonténg.
  13. Ulah nyebut hésé saméméh dipigawé. Ku dikeureuyeuh mah luhur gunung ogé moal burung aya dina dampal suku.
  14. Usaha di jaman ayeuna moal ngadadak lancar ku ngarasula jeung aral subaha. Anu puguh mah kudu dilakonan bari dileukeunan.
  15. Ajén diri urang téh kumaha ceuk diri orang, lain ceuk batur.
  16. Lamun jangji leuwih hade nungguan batan ditungguan.
  17. Saayana wé hirup mah, sing ajeg teu kudu jéjéngkéan ambéh teu cangkeul.
  18. Sing nyaah kana diri sabab moal aya nu leuwih nyaah ka diri lintang ti dirina sorangan.
  19. Manusa mah tungkul tempat kaluluputan, tanggah tempat kalelepatan, lamun janji soré rajeun tara kapaké isuk. – KH. Asep Sunandar Sunarya
  20. Moal borok ku dipoyok, moal babak ku dihina. Nu ngagogoréng mah asup tina ceuli kenca kaluar tina ceuli katuhu.
  21. Ka guru mah euweuh urutna.
  22. Ulah waka suka seuri lamun can kapanggih jati diri. – KH. Asep Sunandar Sunarya
  23. Nanaon ogé dikeureuyeuh mah moal burung anggeus.
  24. Lamun resep tong resep teuing lamun ngéwa tong ngéwa teuing. Sing siger tengah baé.
  25. Ngaranna ogé hirup, moal euweuh tina kariweuh moal suda tina kasusah.
  26. Nu méré mah rajeun aya bosenna.
  27. Lamun can bisa méré mawéh sahenteuna tong punta-pénta.
  28. Dahar méméh lapar, eureun méméh seubuh.
  29. Kudu daék kukurumuyan, ulah kokoro moyan.
  30. Kasusah teu cukup ku dipikiran, kabutuh kudu diihtiaran.

Baca juga: Kumpulan Papatah Sunda keur Kahirupan

Demikianlah, semoga bermanfaat.