SUNDAPEDIA.COM, Sampurasun! Arti konotasi atau makna kiasan dalam bahasa Sunda disebut harti injeuman.
Pengertian harti injeuman adalah makna kata atau kelompok kata yang bukan makna yang sebenarnya, melainkan mengiaskan sesuatu.
Berikut ini contoh-contoh kata yang mengandung makna kiasan dalam kalimat bahasa Sunda. Contoh-contoh kalimat ini dikutip dari buku Pamekar Diajar Basa Sunda Pikeun Murid SMA/MA/SMK/MAK Kelas XII.
Artinya “Kalau sudah terjerat oleh rentenir, biasanya suka sulit bebas lagi, akhirnya harta bendanya suka disita.”
Hartina kajiret nya eta kacangreud atawa kabeungkeut. Harti injeuman tina kecap kajiret dina conto kalimah di luhur nya eta keuna ku pangolo atau pangajak nepi ka nginjeum duit ka rentenir.
Artinya ”Yang kurang inisiatif, apalagi kalau tidak mau cape, hidupnya akan tertindas orang lain.”
Kaleyek hartina katincak atawa kagaley. Nu dimaksud kaleyek dina kalimah di luhur nya éta katinggaleun atawa kahina ku batur.
Artinya “Bapak Wiguna akan menikahkan putranya tanggal 9 Rayagung, sepakat dengan calon besannya, sebab tanggal segitu juga rencananya.”
Ngepros hartina rangu (kawas kurupuk). Maksudna ngepros dina contoh kalimah bieu nya éta sapagodos, sapuk (sepakat).
Artinya “Ternyata Erna mau diajak bermalam di rumah Tian, tetapi ada syaratnya, katanya asal dibelikan durian Montong.”
Harti tanjakan anu sabenernya nyaéta jalan anu nanjak. Sedengkeun harti injeuman tina kecap tanjakan dina contoh kalimah di luhur nya éta syarat anu kudu dicumponan.
Artinya “Wajah saja anak-anak bertengkar dengan saudaranya, karena nanti juga baikan lagi.”
Harti pakétrok nya éta diadu. Harti injeuman tina kecap pakétrok nyaéta paséa atawa pabentar paham.
Artinya “Kang Dedy punya rumah, punya mobil dan sawah yang sangat luas itu bukan warisan dari orang tuanya, sesungguhnya hasil kerja kerasnya sendiri.”
Makna kiasan atau harti injeuman ladang kesang nya éta ladang jerih payah, buruh gawé, hasil pagawéan.
Artinya “Kang Juha dilihat-lihat seperti dikuasai oleh istrinya, tidak berkutik sama sekali, begitu karena ia sangat cinta kepada istrinya.”
Hartina kakeupeul anu sabenerna nyaéta bisa dikeupeul ku leungeun. Tapi dina kalimah ieu mah hartina nyaéta dikawasa, diutuh étah, atawa dikadalikeun.
Artinya “Sehari itu Kang Dani merengut tidak bicara, tidak saling menyapa denagn Ceu Nina, sore baru mendekati dan ngajak bicara.”
Latam létém téh hartina ngahuap saeutik-saeutik bari hayang kénéh. Harti injeuman latam létém dina kalimah tadi nya éta ngadeudeukut; ngadeukeutan ngajak akur.
Artinya “Menurut ahli genetika, orang Vietnam itu katanya masih satu keturunan dengan orang Indonesia.”
Sakocoran hartina tina kocoran anu sarua. Harti injeuman kecap sakocoran din kalimah di luhur nya éta saturunan ti karuhun anu sarua.”
Baca juga: Contoh Penerapan Kecap Anteuran dalam Kalimat Bahasa Sunda
Demikianlah, semoga bermanfaat.