SUNDAPEDIA.COM, Sampurasun baraya! Sebelum menuliskan contoh-contoh rarakitan sesebred (penulisan yang benar seharusnya sésébréd, saya akan jelaskan dulu sedikit pengertian rarakitan dan rarakitan sesebred.
Rarakitan adalah salah satu jenis sisindiran atau pantun Sunda yang ujung suku katanya murwakanti laraswekas. Umumnya dibangun oleh 4 padalisan (baris), masing-masing baris terdiri atas 8 engang (suku kata).
Ciri rarakitan adalah adanya pengulangan kata pada baris cangkang dan isi. Jenis rarakitan ada 3, yaitu silih asih, sesebred, dan piwuruk.
Penjelasan lebih lengkapnya silakan kamu baca artikel saya sebelumnya tentang pengertian, jenis dan contoh rarakitan.
Pengertian Rarakitan Sesebred
Sesebred asalnya dari kata sébréd, dalam bahasa Indonesia artinya sebret atau ciprat. Sesebred sudah termasuk kecap (kata) rajekan yakni rajekan dwipurwa. Rajekan dwipurwa yaitu kata ulang yang diulang suku kata awalnya (sesebred, sasapu, beberes, tutunjuk, lulumpatan, dsb).
Sesebred secara denotatif artinya sebret sana sini. Kalau dalam konteks sisindiran, rarakitan sesebred artinya sisindiran jenis rarakitan yang berisi guyonan (banyolan), lelucon (lulucon), atau kritik (nyawad). Jadi intinya, rarakitan sesebred itu isinya lucu, humor atau kritik.
Contoh Rarakitan Sesebred
Contoh 1
Majar manéh cengkéh konéng
Kulit peuteuy dina nyiru
Majar manéh lengkéh konéng
Kulit beuteung mani nambru
Apa artinya majar maneh?
Majar dalam bahasa Sunda artinya cenah atau katanya. Maneh adalah kata ganti orang kedua (kamu) yang tergolong kasar. Majar maneh artinya ceuk maneh atau menurutmu.
Nyiru adalah alat rumah tangga berbentuk bulat terbuat dari anyaman bambu yang rapat (kerep). Kamu tahu apa bahasa Indonesianya nyiru?
Terjemah contoh sisindiran rarakitan sesebred di atas adalah:
Menurutmu cengkih kuning
Kulit pete di atas nyiru
Menurutmu langsing kuning
Kulit perut buncit sekali
Contoh 2
Rarasaan melak cau
Teu nyaho mun melak jahe
Rarasaan matak lucu
Teu nyaho mun matak rehe
Artinya:
Perasaan nanam pisang
Tak tahu menanam jahe
Perasaan bikin lucu
Tak tahu bikin sepi
Contoh 3
Aya listrik di masigit
Hanjakal moncor ka kolong
Aya istri jangkung alit
Hanjakal tonggongna bolong
Artinya:
Ada listrik di masjid
Sayangnya masuk ke kolong
Ada cewek tinggi langsing
Sayang punggungnya bolong
Contoh 4
Itu wayang ieu wayang
Teu kawas wayang arjuna
Itu hayang ieu hayang
Teu kawas hayang ka dinya
Artinya:
Itu wayang ini wayang
Tak seperti wayang arjuna
Itu mau ini mau
Tak seperti mau ke kamu
Contoh 5
Ngimpi ngajul kembang tanjung
ari meunang cau kepok
Ngimpi tepung jeung nu jangkung
ari gok jeung nu betekok
Artinya:
Mimpi mengambil (di atas dengan tongkat) bunga tanjung
dapatnya pisang kepok
Mimpi ketemu dengan yang tinggi
Ketemunya dengan pendek (bulet)
Contoh 6
Aya budak mawa casan
Ngan hanjakal teu dibeli
Aya budak gelis pisan
Ngan hanjakal tara mandi
Artinya:
Ada anak bawa charger
sayangnya tidak dibeli
Ada anak cantik banget
Tapi sayang tak pernah mandi
Contoh 7
Nini-nini mawa cai
Langsung mawa ti susukan
Nini-nini lari pagi
Langsung pingsan na tanjakan
Artinya:
Nenek-nenek bawa air
Langsung ngambil dari parit
Nenek-nenek lari pagi
Langsung pingsan di tanjakan
Itulah 7 contoh sisindiran rarakitan sesebred. Ciri yang menonjol yaitu murwakanti di ujung kata-kata dan ada kata-kata pada cangkang (sampiran) yang diulang lagi di baris isi.
Ketika diterjemahkan ke dalam bahasa Indonesia, purwakantinya jadi hilang dan jumlah suku katanya pun tidak genap delapan suku kata (engang).