Kumpulan Lirik Kawih, Lagu atau Tembang Barudak Sunda Baheula

Kumpulan Lirik Kawih atau Tembang Barudak Sunda

10 Dilihat

SUNDAPEDIA.COM, Sampurasun! Anak-anak Sunda pada jaman dulu kalau melakukan permainan biasanya sambil menyanyikan kawih, tembang atau lagu. Salah satu lagu barudak Sunda yang terkenal sampai sekarang adalah cingcakeling manuk cingkleung cindeten dan seterusnya.

Di bawah ini adalah kumpulan kawih atau tembang barudak Sunda jaman baheula dan artinya.

1. Diajar (Belajar)

Laras : Salendro

Surupan : 1 = Tugu

|| 0 2 2 2 | 2 4 3 2 | . 4 3 2 | . 4 3 2 |

| 0 1 1 1 | 1 3 2 1 | . 3 1 2 | . 3 3 4 ||

Hayu urang diajar (Mari kita belajar)

sing getol sing singer (dengan rajin dan sungguh-sungguh)

ngarah babari lancar (agar mudah lancar)

jeung tereh palinter (dan cepat pintar)

Diajar di sakola (Belajar di sekolah)

sing suhud sing rajin (dengan giat dan rajin)

nuli ngitung jeung maca (menulis menghitung dan membaca)

sing tuhu sing tigin (taat dan ulet)

Murid anu saregep (Murid yang semangat)

babari barisa (cepat sekali bisa)

sakola oge resep (sekolah pun senang)

saruka gumbira (riang gembira)

(Mang Koko, 1997: 11)

2. Nyengcelengan (Menabung)

Laras : Pelog/Degung

Surupan : 1 = Barang

Gerakan : Gumbira

|| 0  2  1  5 | . 5  5  5 | 0  2  1  5 | 5  5  5  5 |

| 0  2  5  1  | 0 3  1  2 | 0  5  4  3 | 2  3  4  5 ||

Sapoe lima sen (Sehari lima sen)

nyengcelengan sing titen (menabung dengan telaten)

rek indit sakola ([setiap] akan berangkat sekolah)

misahkeun duit heula  (menyisihkan uang dahulu)

Sapoe saratus  (Sehari seratus)

saminggu tujuh ratus (seminggu tujuh ratus)

sataun geus puguh (setahun sudah pasti)

cengcelengan geus pinuh (celengan sudah penuh)

Mun wekel mun temen (Bila tabah dan sering)

duit anu disimpen (uang celengan)

dibobok dibuka (dipecahkan dan dibuka)

meureun geus jadi loba (mungkin sudah banyak)

(Mang Koko, 1997: 16)

3. Hayu Batur (Ayo Kawan)

Laras : Pelog / Degung

Surupan : 1 = Tugu

Gerakan : Gumbira

||   0   0   0   2   |   1   2   1   0   |   1   2   1   2   |   3   3   3   3   |

|   .   .   0   2     |   1   2   1   0   |   1   2   1   2   |   4   4   4   4  |

|    .    .    0   4   |   3   4   3   0   |   2   1   5   1   |   5   1   2   3   |

|    .    .    0   5   |   4   5   4   0   |   1   2   1   3   |     4   4   4   4||

Hayu batur urang ulin babarengan (Ayo kawan kita bermain bersama)

omat-omat ulah sok silih herengan (ingat-ingat jangan saling merengut)

ati-ati ulah sok pakia-kia (hati-hati jangan berbantahan)

awas-awas jeung batur ulah paséa (awas dengan kawan jangan bertengkar)

Hayu batur ka sakola babarengan (Ayo kawan bersama-sama pergi sekolah)

hayu batur urang ngabring saabrulan (ayo kawan kita pergi bersama)

ati-ati leumpangna ulah balangah (hati-hati berjalan jangan lengah)

omat-omat jalanna ulah ka tengah (perhatikan jalannya jangan di tengah)

(Mang Koko, 1997: 35)

4. Saha anu tara mandi ? (Siapa yang jarang mandi ?)

Laras : Pelog / Degung

Surupan : 1 = Tugu

Gerakan : Sedeng (ngera-ngera)

||   0   0   0   0   |   2   1   5   2   |   .   3   2   1   |   .   3   4   5   |

|     .    .    .   0   |   5   4   3   2   |   .   3   2   1   |    .  3   .    2   |

|     .   0    3  3   |   .    0   3   3   |   .   0   3   4   |    .  3   4   5   |

|      .   0    2  1   |  .     3   .   4   |    .   3  .    1   |    .  3   .     2  ||

Isuk-isuk ngalulungkut (Pagi-pagi terkantuk-kantuk)

ka cai bari camerut (ke kamar mandi sambil cemberut)

ngumbah kedok di nu suni (mencuci muka di tempat sepi)

saha anu tara mandi? (siapa yang jarang mandi ?)

Budak anu tara mandi (Anak yang tidak mandi)

awakna pinuh ku daki (badannya penuh daki)

sieun tiris nenjo cai (takut kedinginan  kena air)

saha anu tara mandi? (siapa yang jarang mandi?)

(Mang Koko, 1997: 40)

5. Dudukuy Pelentung

Laras: Pelog

Kawih Sunda Dudukuy Pelentung

Dudukuy pelentung digantung (Dudukuy melengkung digantung)

digantung  dikakaitan (digantung diberi kaitan)

ku indung abdi ditundung (ibuku mengusirku)

ku bapa diceungceurikan (bapakku menangisi)

Estuning lir daun nu garing (Sungguh bagai daun kering)

hate teh ngarebab jangkung (hati seperti tarawangsa)

ari ras ka takdir diri (bila ingat takdir diri)

mung bati nalangsa (hati hanya nelangsa)

Nya keris ageman bupati (Keris senjata bupati)

nya samping anggoan menak (kain samping pakaian bangsawan)

kaduhung abdi kaduhung (sesal sungguh saya sesal)

teu tumut kana piwejang (tak mengikuti nasihat)

Ka mana nya jalan ka gintung (Ke mana jalan ke gerbang)

ka gintung ngalangkung gunung (gerbang melewati gunung)

ka saha abdi nyalindung (kepada siapa aku berlindung)

upami sanes ka indung (kalau bukan kepada ibu)

(Sopandi,1985: 152-153)

6. Ayang-ayang Gung

Laras : Salendro

Lagu Sunda Ayang-ayang Gung

Ayang-ayang gung (Berpegangan bahu, gung)

gung goongna rame (gung goongnya ramai)

ménak Ki Mas Tanu (bangsawan Ki Mas Tanu)

nu jadi wadana (yang menjadi wedana)

naha mana kitu (mengapa demikian)

tukang olo-olo (suka merajuk dan sombong)

loba anu giruk (banyak yang benci)

ruket jeung kumpeni (dekat dengan kumpeni)

niat jadi pangkat (niat mendapat pangkat)

katon kagorengan (terlihat kejelekannya)

ngantos kangjeng dalem (menanti kangjeng dalem)

lempa lempi lempong (lempa lempi lempong)

ngadu pipi jeung nu ompong (mengadu pipi dengan yang ompong)

jalan ka Batawi ngemplong (jalan ke Betawi lebar terbuka)

(Sopandi,1985: 151-152)

7. Cing Cangkeling

Laras : Salendro

||: 0 1-2-  1-2-  2-2-  | 3-2-  1-2-  1-2-  2 :||

Cing cangkeling Manuk cingkleung cindeten (mari menyendiri burung cacat bertengger)

Plos ka kolong Bapa Satar buleneng (plos ke kolong Bapa Satar pelontos)

Kumpulan lirik kawih anak Sunda ini dikutip dari Naskah/Materi Pengayaan Bahan Ajar Mulok Bidang Kebudayaan, Pusat Penelitian Kebijakan Pendidikan dan Kebudayaan, Badan Penelitian dan Pengembangan, Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan Tahun 2015.

Baca juga: Permainan Barudak Sunda Jaman Baheula

Demikianlah, semoga bermanfaat.